مطالبی درمورد تعزیه

اصول اساسی در تعزیه از دیدگاه یک پیشکسوت تعزیه

 

۱- طهارت و وضو ساختن قبل اجرای تعزیه

۲- طرز پوشیدن لباس تعزیه

۳- نقشی را که به او محول شده را از حفظ باشد.

۴- تعزیه خوان باید در حین اجرای تعزیه به طریقی بایستد که پشت به خانمها و رو به آقایان باشد.

۵- رفتار و کردارش در حین اجرا شایسته بوده و خوش اخلاق باشد.

احمد امینی, [۲۱.۰۸.۱۷ ۱۰:۱۴]

تاریخچه نسخ تعزیه

تعزیه نامه، عبارت است از متنی که تعزیه‌گردان برای اجرای تعزیه‏ای گرد

آورده یا می‏نگارد و پیش از آغاز تعزیه میان شبیه‌خوان‌ها پخش می‏کند. گاهی به تعزیه‌نامه نسخه نیز می‏گویند.

تعزیه‏نامه‏ها: پیشینه سرایش و نگارش تعزیه‌نامه را که معمولا به صورت اشعار عامیانه توسط شاعرانی گمنام و تعزیه‏گردانان سروده می‏شد، به سال‌های میانی سده‌ی دوازدهم هجری می‏رسد. زمینه پیدایی و تکامل تعزیه‏ها را نیز باید در مرثیه‏ها جست‌وجو نمود. سرایش مرثیه‏ها با زمینه رویداد کربلا از گذشته‏های تقریبا دور آغاز گشته بود، چنانکه شاید بتوان اشعاری چند از حدیقة الحقیقة سنایی غزنوی را در دیباچه تاریخی مرثیه به شمار آورد. اما آغاز مرثیه‏سرایی با این مفهوم مشخص و به گونه‌ی گسترده به سده‌ی نهم مربوط است. مرثیه سرایان نامداری چون رفیعای قزوینی (صاحب حمله حیدری)، کمال غیاث شیرازی، ابن‌حسام قهستانی (صاحب خاوران نامه)، باباسودایی ابیوردی، تاج الدین حسن تونی سبزواری، لطف‌الله نیشابوری، و کاتبی ترشیزی نیز اشعاری در رثای شهیدان کربلا سروده‌اند. اما نامدارتر از همه این‌ها محتشم کاشانی است که ترکیب بند مشهورش.

• نسخه (تعزیه نامه ) و انواع آن                                                                

 

 تعزیه جانی تازه در مرثیه‌سرایی ایران دمید، به گونه‏ای که از آن پس سرودن مرثیه بسیار رایج گشت و در عهد قاجاریه به اوج خود رسید (ترکیب بند محتشم). منابع داستانی تعزیه‏ها غالبا کتاب‌های مقاتل (مقتل نامه‏ها) و حماسه‏های دینی و احادیث و اخبار بوده‏اند. از جمله شاعرانی که در این زمینه تلاشی ارزشمند کرده‏اند یکی میرزا نصرالله اصفهانی (شهاب) است که در دوره ناصرالدین شاه و به تشویق امیرکبیر به گردآوری و تکمیل اشعار تعزیه‌ی پیش از خود پرداخت و خود نیز تعزیه‏هایی به نگارش آورد که تعزیه مسلم، از جمله‌ی آنهاست، و دیگر باید از محمّد‌تقی نوری و نیز سید مصطفی کاشانی (میر عزا) نام برد. کاشانی خود تعزیه گردانی بنام بود و «تعزیه حر» به او منسوب است. ماندگاری برخی از تعزیه‏ها تا اندازه‌ی زیادی مرهون نمایش دوستی و ذوق ادبی برخی از کارگزاران خارجی در ایران است. تنی چند از این کارگزاران از سر علاقه نسخه‏هایی از مجالس مختلف تعزیه را گردآوری و در برخی از موارد به زبان‌هایی نیز ترجمه کرده‏اند، از آن جمله‏اند:

1) مجموعه خوچکو:

مجموعه‏ای است خطی از 33 تعزیه‌نامه که هم اینک در کتابخانه‌ی ملی پاریس نگهداری می‏شود. بر روی نخستین صفحه‌ی این مجموعه عنوان «جنگ شهادت» نقش بسته است. این مجموعه در هفتم ژانویه سال 1878 م به کتابخانه وارد و ثبت شده است. دارنده‌ی قبلی و سفارش دهنده‌ی تهیه آن در ایران ـ الکساندر ادمون خوچکو ـ شاعر، دیپلمات و نخستین ایران‌شناس لهستانی بود که چندی نایب سفارت روسیه در تهران بود و سپس به عنوان نایب کنسول به رشت رفت. در 1840 م استعفا کرد و به فرانسه رفت و پس از انجام کارهای فرهنگستانی مختلف در 87 سالگی در همان‌جا درگذشت. وی که زبان فارسی را بسیار خوب می‏دانست به واقع، نخستین ایرانشناس متخصص فرهنگ عوام (فولکور) بود، در سال 1877 م فهرست این 33 تعزیه‏نامه را در کتابی به نام نمایش ایرانی به همراه ترجمه‏ای از پنج تعزیه‏نامه جنگ شهادت به چاپ رساند. مجلس بیست و چهارم را شارل ویروللو به سال 1927 م و مجلس هجدهم را کشیشی به نام روبر هانری دوژنه‏ره در 1949 م ترجمه و چاپ کردند. با در نظرگرفتن تاریخ استعفای خوچکو می‏توان فهمید که وی این مجموعه را باید پیش از این سال، یعنی در سال‌های خدمتش در ایران و بی‏گمان در دوره هشت ساله میان 1833 م تا 1840 م یعنی اواخر دوره فرمان‌روایی فتحعلی شاه و اوایل عصر محمد شاه قاجار تهیه کرده باشد. اما آنچه مسلم‏تر است این است که، به هر حال، این تعزیه‏نامه‏های سی‌وسه‏گانه باید پیش از این دوره در عصر فتحعلی شاه (1212 ـ 1250 ق) سروده و اجرا شده باشند. خوچکو از فروشنده این کتاب نیز در مقدمه نمایش ایرانی نام می‏برد و می‏گوید «حسین علی خان خواجه که مدیر نمایش دربار است و این تعزیه‌نامه‏ها را به من فروخته، به عنوان سراینده و مؤلف این تعزیه‏نامه نیز شهرت دارد و اگر خود آن‌ها را نسروده باشد، بی‏شک در ویراستن بعضی از آن‌ها دست داشته است» . از این سی‌وسه تعزیه‏نامه که به گمان خوچکو از همه مجموعه‏های دیگری که وی می‏شناخته کامل‏تر است، پنج تعزیه نامه دوبار آمده است، یعنی شمار مجالس آن در واقع از بیست و هشت بیشتر نیست. از همین جا می‏توان فهمید که شمار مجالس رایج و معمول آن روزگار بسی بیش از این‌ها نبوده و مثلا نمی‏توانسته به دو یا سه برابر این تعداد برسد.

احمد امینی, [۲۱.۰۸.۱۷ ۱۰:۱۴]

اگر چه پیتر چلکووسکی در مقاله‌ی خود، «از نمایش دینی تا نمایش ملی» ، در بررسی تعزیه‏نامه‏های این مجموعه می‏نویسد «از مشخصات تعزیه‏های این دوره یک‌نواختی، حرکت اندک، و وجود تک خوانی [مونولوگ‏] طولانی و زیاد و صحنه‏های وداع پی‌درپی و خسته‏کننده است و می‏توان گفت که در مجموعه خوچکو پیش واقعه به چشم نمی‏خورد...» ، با این همه، به تحقیق، متنی قدیمی‏تر از تعزیه‏های این مجموعه به دست نیامد، و ارزش آن نیز در همین قدمت است. فهرست تعزیه‏نامه‏های خوچکو به ترتیبی که در مجموعه وی آمده بدین شرح است:

1) خبر آوردن جبرئیل بر پیغمبر (ص) که امام حسن(ع) از زهر شهید شود و امام حسین (ع) را در کربلا به ستم شهید کنند؛ 2) وفات پیغمبر (ص) ؛ 3) غصب نمودن عمر باغ فدک را؛ 4) وفات فاطمه علیها سلام؛ 5) وفات حضرت امیر (ع) ؛ 6) شهادت امام حسن (ع) ؛ 7) شهادت حضرت امام حسین (ع) ؛ 8) رفتن مسلم بن عقیل به کوفه؛ 9) شهادت طفلان مسلم؛ 10) شهادت طفلان؛ 11) حرکت امام حسین(ع) از مدینه طیبه به کوفه خراب؛ 12) آمدن حر سر راه حضرت امام(ع)؛ 13) ورود حر سر راه حضرت امام (ع) ؛ 14) راه گم کردن امام حسین (ع) ؛ 15) ایضا راه گم کردن؛ 17) شهادت حضرت عباس، برادر امام حسین (ع) ؛ 18) شهادت علی اکبر پسر ارشد امام حسین (ع) ؛ 19) شهادت قاسم بن حسن برادر زاده امام حسین (ع) ؛ 20) شهادت طفلان زینب خاتون خواهر امام حسین (ع) ؛ 21) گل فرستادن فاطمه صغری دختر امام حسین (ع) از مدینه به کربلا؛ 22) کتاب نوشتن فاطمه صغری دختر امام حسین (ع) به پدر بزرگوار؛ 23) شهادت علی اصغر طفل شیرخوار امام حسین (ع) ؛ 24) شهادت حضرت امام حسین (ع) ؛ 25) آمدن پیغمبران بر سر نعش امام حسین (ع) ؛ 26) آب آوردن زنان بنی‏اسد جهت اهل بیت امام حسین بعد از شهادت امام حسین (ع) ؛ 27) رفتن سکینه به مجلس ابن سعد برای گرفتن اجازه دفن اجساد شهیدان (این تعزیه‏نامه در متن فارسی عنوان ندارد ـ عنوان مزبور از روی فهرست فرانسوی مندرج در کتاب نمایش ایرانی ترجمه شده؛ 28) مجلس غارت خیمه‏گاه امام حسین (ع) ؛ 29) مجلس خطیب ولید؛ 30) مجلس دیران فرنگی؛ 31) دفن کردن جماعت بنی اسد شهدا را؛ 32) ایضا مجلس دیرانی فرنگی؛ 33) خبر فرستادن خاندان امام حسین (ع) به مدینه (این تعزیه‏نامه در متن فارسی عنوان ندارد. عنوان آن از روی فهرست فرانسوی کتاب نمایش ایرانی ترجمه شده) .

2) مجموعه پلی:

مجموعه‏ای است از سی و هفت مجلس تعزیه، که به کوشش سرهنگ سرلوئیس پلی ـ کارگزار دولت انگلستان در جنوب ایران ـ فراهم آمده است. پلی که از سال 1241 ق / 1862 م یازده سالی را در بندر بوشهر گذراند، به گفته‌ی چلکووسکی چندان از نمایش‌های محرم (تعزیه) متأثر گشت که هر سی‌وهفت مجلسی را که از قرار معلوم شفاها شنیده و ضبط کرده بود، به انگلستان گردانید و آن‌ها را پایه‌ی نگارش کتابی قرار داد با نام تعزیه حسن و حسین که به سال 1879م در لندن انتشار یافت و چندی پیش نیز بار دیگر به چاپ رسید. این مجموعه که صورت فارسی تعزیه‏نامه‏ها در آن به چشم نمی‏خورد، در مقایسه با مجموعه خوچکو ـ که به چهل سال پیش تعلق دارد ـ از موضوعات گسترده‏ای برخوردار است. بدین معنی که مجالس آن از هنگامی که شهادت برای امام حسین (ع) مقدّر می‏شود تا روز رستخیز را ـ که حضرت از سوگواران خود شفاعت می‏کند ـ در بر دارد.

3) مجموعه چرولی

این مجموعه با در برداشتن 1055 تعزیه‏نامه از مجالس مختلف تعزیه، از نظر شمار و حجم، مهم‏ترین مجموعه تا به امروز است. این مجموعه را انریکو چرولی، که روزگاری سفیر ایتالیا در ایران بود، در سال‌های 1329 ق / 1950م تا 1334 ق / 1955م با یاری علی هانیبال گرد آورده و به کتابخانه واتیکان در روم هدیه کرده است. هموطنش ـ اتو روسی ـ به تهیه فهرستی توصیفی آغاز کرد که پس از مرگش دیگر هموطن او ـ آلسیوبومباچی ـ آن را تکمیل و در سال 1961م زیر عنوان فهرست درام‌های مذهبی ایران چاپ و منتشر نمود. عناوین مطالب آن عبارتند از: پیش‌گفتار؛ مقدمه؛ مآثر مذهبی و مسائل آن؛ مجموعه چرولی؛ نویسندگان و مصنفان؛ تاریخ‌بندی؛ مبدأ اصل نسخ؛ داستان‌ها؛ محک‌های قضاوت در نوشتن آن فهرست؛ فهرست راهنما؛ فهرست آدم‌ها؛ فهرست آدم‌هایی که در حاشیه و یادداشت‌ها آمده‏اند؛ فهرست جاها و ملل؛ فهرست نسخ عربی و ترکی؛ از این گذشته از بسیاری از تعزیه‏خوان‌ها نیز در این مجموعه نام می‏رود. نسخه‏های قدیمی معرفی شده تاریخ‌های متفاوتی بر خوردارند. قدیمی‏ترین نسخه این فهرست مربوط است به دوره‌ی فتحعلی‌شاه و جدیدترین آن نیز تعلق دارد به روزگار حاضر.

4) مجموعه لیتین

احمد امینی, [۲۱.۰۸.۱۷ ۱۰:۱۴]

مجموعه‏ای از پانزده مجلس، که به کوشش ویلهلم لیتین ـ کنسول اسبق آلمانی در بغداد ـ فراهم گشت. وی از نسخه اصلی این پانزده‌ مجلس عکس‌برداری کرد و بر آن بود که آنها را به آلمانی ترجمه کند، که البته چنین نشد. این مجموعه نخستین بار به کوشش فردریک روزن زیر عنوان نمایش در ایران به چاپ رسید (برلین، لایپزیک، 1929م) و چند سال پیش نیز تجدید چاپ شد . یان ریپکا در بررسی مجموعه لیتین بر اهمیت آن تأکید ورزیده، از آن رو که به گفته وی چهارده مجلس آن متعلق است به سالهای 1831 م، 1834م، و تنها یکی از آن‌ها از سده بیستم است. اگر چه در ایران تلاش‌هایی توسط شماری از پژوهش‌گران و دوست‌داران نمایش تعزیه برای گردآوری، تنظیم، چاپ و نشر تعزیه‏نامه‏ها صورت گرفته ـ که از آن جمله‏اند متون به چاپ رسیده از مرتضی هنری، صادق همایونی، بهرام بیضایی، فرخ غفاری، جابر عناصری و همچنین «کانون نمایش‌های سنتی و مذهبی» ـ اما نسخه‏های متعدد دیگری نیز هستند که شایان نام بردن‏اند، از آن جمله‏اند: 1) نسخه‏های مرحوم سیدمصطفی ـ میر عزا کاشانی؛ 2) نسخه‏ای از مرحوم حاج ملا کریم جناب قزوینی که گویا در موزه مردم شناسی ضبط شده باشند؛ 3) نسخه‏های ده روزه عاشورا که بنا بر گفته‏هایی به وسیله مرحوم حاج میرزا حسین علامه نوری و تنی چند از علما به نگارش آمده است. اما به رغم همه‌ی این دانسته‏ها، هنوز تاریخ دقیق سرایش نخستین تعزیه‏نامه‏ها و نیز شمار آنها را به درستی نمی‏دانیم، و این خود به چند دلیل است: یکم) بیشتر تعزیه سرایان چون پاداش معنوی و اخروی را منظور کار خود داشته‏اند، نامی از خود در پایان تعزیه‏نامه‏ها نمی‏آورند؛ دوم) سروده شدن بسیاری از نسخه‏ها به زبانها و گویش‌های محلی کشور، از جمله مازندرانی، گیلانی، کردی و ترکی، که در همان مناطق یا از میان رفته و یا به فراموشی سپرده شده‏اند؛ سوم) مخالفت برخی از علمای دینی با تعزیه و همچنین خصلت بدیهه گویانه این هنر که ضبط و ثبت آن را دشوار می‏نمود. از تعزیه‌نامه‏های معروف می‏توان این‌ها را شمرد: شهادت امام، حجةالوداع، مسلم، وفات ابراهیم، طفلان مسلم، دو طفل زینب، وفات امام موسی کاظم، حضرت عباس، حضرت معصومه، شهادت علی اکبر، تعزیه حر، ورود به شام، ورود به کوفه، خروج مختار، تعزیه بنی‏اسد، تخت سلیمان، فتح خیبر، ضربت خوردن حضرت امیر، شهادت امام حسن، وفات پیغمبر، وفات فاطمه، ذبح اسماعیل، باغ فدک، امیر تیمور و والی شام، عید الله عفیف، شهادت امام رضا، شهادت علی اصغر، شهادت قاسم، عروسی شهربانو، عروسی دختر قریش، دل درد یزید و شست بستن دیو

احمد امینی, [۲۱.۰۸.۱۷ ۱۰:۱۴]

معنویت در تعزیه 

تعزیه یکی از نمونه های باور پذیر وروشن برای نشان دادن وقایع تاریخی مذهبی است.آمیخته شدن چند هنر دوست داشتنی یعنی هنر نمایش .هنر موسیقی وخوانندگی .هنراسب سواری و....باعث شور و جذابیت این آیین سنتی مذهبی شده است. شاید تعزیه بهترین وسیله برای برقرار کردن ارتباط با اتفاقات مذهبی بخصوص عاشورا باشد .هرچند بعضی اتفاقات که در تعزیه اجرا میشود سندیت تاریخی ندارد که در مقاله ای جداگانه به آن خواهیم پرداخت اما بسیاری از این اتفاقات البته به نظر بنده ضرری به صحت اصل ماجرا نمیزند هیچ بلکه به بهتر فهمیدن ودرک کردن ماجرا به ما کمک میکند لیکن بعضی از این وقایع هم اگر در تعزیه اجرا نشود بسیار بهتر و صحیحتراست.اما درباره هنرهایی که در تعزیه است واز آن نامبردیم بایدبگویم این هنرها از آنچه در جامعه امروزی ما ازآن متصوریم فرق دارد یا بهتر بگویم باید فرق داشته باشد. وقتی میگوییم هنر نمایش . باید بدانیم هنر نمایش چیزی غیر از تئاتر و نمایش معمولی است وصحنه تعزیه چیزی غیر از سالن نمایش تئاتر است بلکه صحنه ای است از معنویت صحنه ای است ازعشق به اهل بیت واجراء کننده آن نه یک بازیگر بلکه یک عاشق وشیفته حقیقت است وتعزیه خوانی که اینگونه نباشد به قول عامیانه وخودمانی ول معطل است.وقتی میگوییم هنر نوازندگی وخوانندگی سخن از شور ونوای حسینی است.صحبت از نغمه روحانی وآهنگ خوش حق طلبی است که نباید به طرف لهو ولعب وطرب حرکت کند . بعضی از تعزیه خوانها بیشتر از آنکه بخوانندتحریر میزنندیا به قول عامیانه تر چح چح میزنندحال آنکه تعزیه خواندن باید سوز داشته باشد باید حزن داشته باشد .اگرصحبت از سوار کاری میشود صحبت از گذشتن ازخود وله کردن غرور است صحبت از پرورش اسب برای نمایش باور پذیرانه تر واقعه عاشورا است نه صحبت از رقابت بر سر بهتر سواری کردن که مخاطب بگوید به به عجب اسبی است یا عجب سوار کاری است بلکه طوری باشد که بگویند عجب عاشق حسین است که اسبش را وقف تعزیه میکندواگر هنگام سواری بادیگری برخورد کرد بگویند ببخشید و.....نه آنکه به خاطر یک برخورد ساده ناگهان به جای شمشیر وسپر تعزیه - زنجیر وچاقوو قمه از جیبها بیرون آید وصحنه معنوی تعزیه بشود صحنه گردنکشی وفحش ودعوا.

احمد امینی, [۲۱.۰۸.۱۷ ۱۰:۱۷]

ابتذال در تعزیه

عزاداری برای امام حسین (ع)مهمترین دلیل برای اجراءتعزیه وگردهمایی مردم برای تماشای آن است اما جذابیت و اجراء کردن باشور وحال یک تعزیه نیز باعث پرشورتر شدن آن مجلس وآمدن سیل جمعیت مشتاق تعزیه به خصوص جوانان درتکایا ومحلهای اجراء تعزیه میباشد.مسلما نوآوری ونبوغ بالای اهل تعزیه در این امر مهم تاثیر به سزایی داردچنانکه خلاقیت ونوآوری در هر زمینه ای چنین نقشی را ایفا میکند.اما نبوغ ونوآوری به چه قیمتی. در ساخت یک سریال یا یک فیلم جنگی یا عاطفی یا در اجراء یک تئاتر و غیره...... هر ریسکی را میتوان انجام داد نتیجتا میگویند این فیلم یا سریال یا .... ناموفق بوده وتمامی نتایج منفی آن متوجه یک شخص یا یک گروه میشود. اما وقتی پای دین و مذهب به میان می آید انسان باید دست به عصا راه برود.دیگر نمیتوان هر ریسکی را انجام داد نبوغ ونوآوری باید کنترل شده باشد باید حساب شده باشد . اگر بدعتی مغایر اصول دین ما دربین اعتقادات ما پایه گذاری شود دود آن در چشم یک نفر ویک گروه نمیرود بلکه عواقب آن متوجه دین وشریعت مامیگردد آنوقت دشمنان برپایی مراسم عزاداری امام حسین(ع ) ودشمنان ومخالفان تعزیه سینه سپر میکنند وهمه اعتقادات ما را به تمسخر میگیرند.این مقدمه چینی برای گفتن یک مسئله حساس ورو به رشد در تعزیه است که گاهی زنگ خطر را برای برپایی سالم یک مجلس عزاداری به صدا در می آورد .امروزه تعزیه خوانان عمدتا موفق ما گهگاه دیده شده برای پرشور تر کردن مجالس خود دست به اجراء حرکاتی میزنند که در شان مجلس امام حسین نیست.زره پوشی در نقش حضرت امام حسین.حضرت عباس. حضرت حر .حضرت مسلم و.....باید بدور از بعضی حرکات سخیف وسبک باشد که گاهی این حرکات شبیه حرکات ژانگولر میگردد.زره پوشی بزرگان دین ماباید سنگین ودر شان بزرگان دین ماباشد حال آنکه بعضی از تعزیه خوانان ما نقش خود در تعزیه را با نقش جومونگ اشتباه میگیرند.تحریراز قسمتهای جذاب گفتاری در تعزیه است که مردم هم میپسندند لیکن وقتی که بجا وبه اندازه استفاده شود.نه اینکه یک تعزیه همه اش بشود تحریر یا بقول عوام چح چح.تحریر مناسب قسمتهای حماسی تعزیه است نه اینکه تعزیه خوان در نقش حضرت عباس روبروی حضرت زینب بایستد وتحریر بزند ویادر مقابل امام حسین که باید آرام ومتین باشد تحریر بزند. ضمنا اشعارباید متناسب با روحیات دین ما باشد.امامان واهل بیت ایشان کلام توهین آمیز بر زبانشان جاری نمیشد حال آنکه بعضی از تعزیه خوانها برای جلوه دادن به مجلس وبهتر است بگویم کم نیاوردن در مقابل تعزیه خوان روبروبه خصوص در تعزیه حضرت حر اشعاری میخوانند که بدترین توهین ها را به یاوران امام حسین میکنندو خیلی اوقات باعث تشنج وبه هم ریختن مجلس میشوند(یکی از تعزیه خوانان جوان اما بنام در نقش حضرت حر در یکی ازتعزیه ها بعد از رد وبدل کردن اشعار زشت وتوهین آمیز در مقابل تعزیه خوان جوانتر از خود در نقش حضرت عباس که باعث درگیری در تعزیه شد پشت میکروفون میگوید خود کرده را تدبیر نیست یعنی من برای اینکه در مقابل نقش روبرو کم نیاورم مجبورم همه چیز رازیر پا بگذارم وهر چی دلم میخواد بگم) .اشعار جدید وملودیهای جدید باید قداست تعزیه را حفظ کند بعضی ملودیها کم ارزش ونامتناسب میباشد. حال آنکه این ملودیهاانسان را به یاد آهنگهای طرب انگیز وناجورقدیمی می اندازد.حتی گاهی گروه موزیک از دف در تعزیه استفاده میکند وعن قریب است که پای کمانچه و ویالون هم به تعزیه باز شود.چکیده کلام: اینکه هیچکس مخالف نو آوری وخلاقیت در تعزیه نیست ما معتقدیم تعزیه باید اصالت خود را حفظ کند اشعار قدیمی وخوب باید حفظ شو د اما میتوان اشعار جدید و پر مغز وپر معنا را به تعزیه اضافه کرد ا اما بسیار محدود. اگر قرار باشد هر روز یک نفر که طبع شعر دارد بیاید و شعری به تعزیه اضافه کند نسخه های قدیمی که اصالت تعزیه هستند از بین میرود.باید ملودیها وتحریرها بامذهب ما متناسب باشدومخلص کلام: باید حرکات وگفتار ورفتار تعزیه خوان برای امام حسین باشد نه برای خودش ونه برای معروفیتش