زعفر جنی

زعفر جنی

زعفر جنی افسانه یاحقیقت                                                                                                             بحثی پیرامون زعفر جنی وعرض ارادتش به حضرت اباعبدالله الحسین(ع)

زعفر جنی پادشاه مسلمانان جن ها در کربلا 

هنگامی که واقعه ی جانسوز کربلا در حال وقوع بود، زعفر جنی که رئیس شیعیان جن بود در بئر ذات العلم، برای خود مجلس عروسی بر پا کرده بود و بزرگان طوایف جن را دعوت نموده و خود بر تخت شادی و عیش نشسته بود در همین حال ناگهان متوجه شد که از زیر تختش صدای گریه و زاری می آید، زعفرجنی گفت : کیست که در وقت شادی، گریه می کند ؟! دراین هنگام دو نفر از جنیان حاضر شدن و زعفر از آنان سبب گریه را پرسید

آنان گفتند : ای امیر ! وقتی که ما را به غاضریه فرستادی، در حین رفتن به آن شهر، عبور ما به رود فرات افتاد که عربها به آن نواحی نینوا می گویند

ما دیدیم که درآنجا لشکریان زیادی از انسانها جمع شده ود ر حال جنگ هستند وقتی که نزدیک آنان شدیم، مشاهده کردیم که حضرت حسین بن علی علیه السلام، پسر همان آقای بزرگواری که ما را مسلمان کرده یکه و تنها برنیزه ی بی کسی تکیه داده و به چپ و راست خود نگاه می کرد و می فرمود :

آیا یاری دهنده ای هست تا ما را یاری دهد ؟! و نیز شنیدم که اهل و عیال آن بزرگوار، فریاد العطش العطش بلند کرده بودند

وقتی که این واقعه ناگوار را مشاهده کردیم فی الفور خود را به اینجارساندیم تا شما را خبر نماییم که اکنون پسر رسول خدا (ص) را به شهادت می رسانند

زعفر جنی و حرکت بسوی کربلا

به محض اینکه زعفر جنی این سخنان را شنید، تاج شاهی را از سر خود بر داشت و لباسهای دامادی را از تن خود خارج کرد و طوایف مختلف جن را با سلاحهای آتشین آماده کرد و همگی با عجله به سوی کربلا حرکت نمودند

مخالفت امام حسین از کمک زعفر جنی

خود زعفر گفته است :

وقتی که ما وارد زمین کربلا شدیم، دیدیم که چهار فرسخ در چهار فرسخ را لشکریان دشمن فرا گرفته است، بعلاوه صف های فرشتگان زیادی را دیدیم، خود را به امام حسین (ع) رساندیم و گفتنیم : ما در خدمت هستیم، امام حسین از آنان تشکر کرد و فرمود :

باید امور این عالم به طور طبیعی پیش برود

آیازعفر جنی واقعیت دارد ؟

اصل وجود شخصیتی به نام زعفر جنی در کتب معتبر اولیه ذکر نشده است

اما ملاقات امام حسین (ع) با جنیان و اعلام آمادگی آنان برای یاری امام (ع) در برخی از کتب روایی آمده است مثلاً : شیخ مفید به سند خود از امام صادق (ع) این نکته را نقل کرده است :

زمانی که امام حسین از مدینه حرکت کرد، گروهی از ملائکه برای پیشنهاد کمک خدمت آن حضرت آمدند و گروه هایی از مسلمانان و شیعیان جن هم برای کمک آمدند، اما حضرت در پاسخ جنیان فرمود :

خدا به شما جزای خیر دهد من مسئول کار خود هستم و محل و زمان قتل من نیز مشخص است جنیان گفتند : اگر امر شما نبود همه دشمنان شما را می کشتیم حضرت در پاسخ فرمود :

ما بر این کار از شما تواناتریم، اما چنین نمی کنیم تا آنها که گمراه می شوند با اتمام حجت باشد و آنها که راه حق را می پذیرند با آگاهی و دلیل آشکار باشد 

روایت دیگر از وجود زعفر جنی

بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۳۰ : شیخ مفید به سند خود از امام جعفر صادق (ع) این نکته را نقل کرده است زمانی که حسین از مدینه حرکت کرد، گروهی از ملائکه برای پیشنهاد کمک نزد او آمدند و گروه‌هایی از مسلمانان و شیعیان جن برای کمک آمدند اما حسین در پاسخ جنیان گفت :

«خدا به شما جزای خیر دهد من مسؤول کار خود هستم و محل و زمان قتل من نیز مشخص است جنیان گفتند: اگر امر شما نبود همه دشمنان شما را می کشتیم، امام حسین (ع) در پاسخ گفت :

ما بر این کار از شما تواناتریم اما چنین نمی‌ کنیم تا – لیهلک من هلک عن بینه و یحیی من حیّ عن بیّنه – آنها که گمراه می‌شوند با اتمام حجت باشد و آنها که راه حق را می‌ پذیرند با آگاهی و دلیل آشکار باشد

زعفر جنی در مراسم عزاداری عاشورا

وجود جنیان در اتفاقات عاشورا و کربلا به حدی قوی می باشد که در برخی از مراسمات شهر های گوناگون در روز عاشورا سمبلی از زعفر جنی و لشکریانش را نیز در تعذیه نمایش می دهند
زَعْفَر جــِنّی به باور برخی، پادشاه جن‌های مسلمان بود و در واقعه کربلا مراسم عروسی خود را نیمه تمام گذارد و با سپاهش به کمک امام حسین علیه السلام رفت اما ایشان کمک او را نپذیرفتند.این باور در بین عوام بسیار مشهور است و در بعضی کتاب ها و سایت ها خوانده ایم که در زمان آیت الله بروجردی فوت کرده و برایش مجالس عزا برگزار شده.آیا این مطلب واقعیت دارد و در روایات به آن اشاره ای شده؟

جواب:

احمد امینی, [۲۸.۰۸.۱۷ ۰۴:۵۸]
این داستان با طول و تفصیلش در هیچ منبع روایی وجود ندارد.اولین بار جناب ملا حسین کاشفی نویسنده کتاب روضة الشهداء این داستان را آورده.البته ایشان به مراسم عروسی اشاره نکرده فقط گفته در هنگامی که اباعبدالله قصد حمله به سپاه دشمن را داشت جنّی به نام زعفر زاهد نزد ایشان آمد و گفت من پسر همان جنّی هستم که بعد از جنگ حضرت علی علیه السلام با جنّیان چاه بئر العلم،او را به سرپرستی جنیان مسلمان قرار داد. و امام حسین علیه السلام در خواست او را ردّ فرمودند!(1)این داستان در مقتل دربندی هم ذکر شده(2)

مرحوم آیت الله بروجردی در کتاب طرائف المقال به مطلبی در مورد زعفر جنّی اشاره فرموده اند.(3)

شهید مطهری به تبع مرحوم میرزا حسین نوری (که در لؤلؤ و مرجان خرافات کتب مقاتل را ذکر کرده و از آن جمله همین داستان است) جریان زعفر جنّی را از خرفات دانسته و در کتاب حماسه حسینی یا جلد 17 مجموعه آثار استاد شهید مطهری به کرّات به این موضوع اشاره نموده اند:

قبلًا عرض کردم، کتابى است معروف به نام «روضة الشهداء» از ملا حسین کاشفى.حاجى(میرزا حسین نوری صاحب مستدرک اوسائل) فرموده بود که این داستان زعفر جنّى و داستان عروسى قاسم، اول بار در کتاب این مرد آمده است. حقیقت این است که من این کتاب را ندیده بودم. خیال مى‏ کردم در آن یکى دو تا از این حرفهاست. بعد که این کتاب را ملا حسین کاشفى مردى است که واعظ هم هست، اتفاقاً این بى‏ انصاف مرد باسوادى هم بوده است، کتابهایى هم دارد.تاریخش را که انسان مى‏ خواند، معلوم نیست که او شیعه بوده یا سنى، و مثل اینکه اساساً یک مرد بوقلمون صفتى هم بوده است، در میان شیعه‏ها خودش را یک شیعه صد در صد متصلّبى نشان مى‏داده و در میان سنى‏ها خودش را حنفى نشان مى‏داده است. اصلًا اهل بیهق و سبزوار است. سبزوار مرکز تشیّع بوده است و مردم آن هم فوق العاده متعصب در تشیّع. اینجا که در میان سبزواریها بود، یک شیعه صد در صد شیعه بود. بعد مى ‏رفت هرات. (مى‏ گویند شوهر خواهر عبدالرحمن جامى یا باجناق او بود.) آنجا که مى‏ رفت، به روش اهل تسنن بود.این مرد، واعظ هم بوده است. چون در سبزوار بود، ذکر مصیبت مى‏ کرد. کتابى نوشته است به فارسى. اولین کتابى که در مرثیه به فارسى نوشته شده همین کتاب روضة الشهداء است که در پانصد سال پیش نوشته شده است، چون وفات کاشفى در 910، اوایل قرن دهم، بوده است و این کتاب یا در اواخر قرن نهم هجرى نوشته شده است یا در اوایل قرن دهم. قبل از این کتاب مردم به منابع اصلى مراجعه مى‏ کردند.

شیخ مفید (رضوان اللَّه علیه) ارشاد را نوشته است و چقدر متقن نوشته است. ما اگر به ارشاد شیخ مفید خودمان مراجعه کنیم، احتیاج به منبع دیگر نداریم. تواریخ اهل تسنن، طبرى نوشته است، ابن اثیر نوشته است، یعقوبى نوشته است، ابن عساکر نوشته است، خوارزمى نوشته است. من نمى‏دانم این بى‏انصاف چه کرده است! من وقتى این‏کتاب را خواندم، دیدم حتى اسمها جعلى است؛ یعنى در میان اصحاب امام حسین اسمهایى را مى‏آورد که اصلًا چنین آدمهایى وجود نداشته‏ اند؛ در میان دشمنها اسم هایى مى‏ برد که همه جعلى است؛ داستانها را به شکل افسانه در آورده است...(4)

در این که موجوداتی نهانی به نام جنّ وجود دارند ، شکّ نیست. آیات متعدّدی از قرآن کریم ، و روایات متواتر ، این معنا را اثبات می کنند.همچنین در اینکه ائمه (ع) شیعیان و یارانی از جنّ دارند نیز شکّ نیست زیرا این معنا را احادیث اثبات می کنند.(در پست های قبل تعدادی از این روایات را نقل کردم)

اصل جریان آمدن جنّها برای یاری جنّها امام حسین علیه السلام در روایات ذکر شده(5)؛ لکن در این روایت اولا جنّ ها قبل از حادثه عاشوراء و زمانی که امام تازه قصد حرکت داشتند به خدمتشان سیدند ،ثانیا سخنی از زعفر جنّی به میان نیامده است. و ما هر چه گشتیم سند معتبری نیافتیم که نامی از زعفر در این جریان برده باشد. علّامه مجلسی (ره) نیز ذیل این حدیث(که در مورد آمدن جنّها خدمت حضرت بود) نامی از زعفر نبرده ؛ حال آنکه ایشان معمولاً در چنین مواردی شرحی کوتاه بر روایت دارند. پس اگر سندی بر این مطلب بود، به احتمال زیاد ایشان ذکر می نمودند. و بعید است که این مطلب، سندی معتبر داشته باشد و علّامه مجلسی آن را ندیده باشد. چرا که به جرأت می توان گفت که وی در احاطه بر احادیث، بی نظیر یا کم نظیر بوده است.

البته اینکه آیت الله بروجردی به زعفر اشاره کرده و برخی از علماء هم گفته اند در زمان ایشان مجلس ختم برای زعفر برپا شده قابل تامل است.ولی ما تابع دلیل شرعی هستیم و تجربه دیگران از راههای دیگر(مثلا ارتباط با اجنه) برای ما ملاک نیست.(والله العالم)